του Ιωάννη Κυριάκου, τεχνικού υπεύθυνου στο Χημείο Λαμίας.
Η παραδοσιακή ελληνική κουζίνα ποτέ δεν ανέχτηκε και δε γονάτισε σε διατροφικές συνήθειες ερχόμενες με το μανδύα του “lifestyle”. Ακόμη και στην εποχή των ταχυφαγείων επιβίωσε βάζοντας τους δικούς της κανόνες στην αγορά και επικράτησε μετατρέποντας το γρήγορο και αμφιβόλου ποιότητας «πιτόγυρο» στην κορυφαίαεπιλογή των Ελλήνων, δημιουργώντας μία αγορά του 1 δις ευρώ(1).
Η ολική χορτοφαγική διατροφή (vegan) έχει πάρει διαστάσεις χιονοστιβάδας. Στις ΗΠΑ από το 2012 οι καταναλωτές που δηλώνουν vegan έχουν αυξηθεί κατά 257 % (μέτρηση 2016), ενώ το 35% των αμερικανών καταναλωτών δεν τρώνε κρέας(2) . Στην Ελλάδα τα κινήματα χορτοφαγίας και vegan διατροφής έχουν πλέον ισχυρή παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης,δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για ένα νέο διατροφικό τρόπο ζωής. Τα καταστήματα με επιλογές vegan ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια στις γειτονιές της Αθήνας. Στα ράφια των super market τα υποκατάστατα γάλακτος παίρνουν μερίδιο από την ελληνική γαλακτοπαραγωγή, με τις εταιρίες γάλακτος να προχωράνε σε καταγγελίες για το δικαίωμα χρήσης της λέξης «γάλα»(3).
Δεν είναι όμως θέμα υγιεινής διατροφής και μιας πιο υγιούς ζωής. Είναι καθαρά θέμα τρόπου ζωής και μόδας. Αφενός, οι καταναλωτές που τρέπονται προς το vegan προσπαθούν να αντικαταστήσουν τα προϊόντα που παράγονται από τα ζώα με άλλα προϊόντα τα οποία έχουν την ίδια θρεπτική αξία και τα οποία πρέπει να είναι πιστοποιημένα ως vegan. Δε θα εμπιστευτούν τον μανάβη της γειτονιάς τους ούτε το εστιατόριο που θα βρεθούνε, αλλά το τυποποιημένο και συσκευασμένο προϊόν από το ράφι των super market που φέρει την ετικέτα vegan.
Εξάλλου, τα κορεσμένα λιπαρά κάνουν καλό και δεν προκαλούν καρδιοπάθειες! Η μελέτη PURE αποτελεί την πληρέστερη προοπτική μελέτη μέχρι σήμερα για τις διατροφικές συνήθειες σε όλο τον κόσμο. Μελέτησε 135.000 άτομα από 18 χώρες για 7 έτη. Τα συμπεράσματά της επιβεβαιώνουν προηγούμενες μελέτες, που αμφισβητούν την ενοχοποίηση των κορεσμένων λιπών για πρόκληση καρδιαγγειακών επεισοδίων και κατ΄επέκταση τις διατροφικές κατευθυντήριες οδηγίες (guidelines). Μια σειρά σοβαρών μελετών και μετα-αναλύσεων στο παρελθόν καταλήγουν στο συμπέρασμα πως τα κορεσμένα λίπη των φυσικών τροφών, όπως το ακατέργαστο κρέας, τα αυγά, το γάλα, το τυρί, το γιαούρτι, και το βούτυρο, δεν ευθύνονται για καρδιοπάθειες, καρκίνο ή άλλα νοσήματα(4).
Αφετέρου, ο κύριος λόγος για τον οποίο οι καταναλωτές κινητοποιούνται κατά των ζωικών προϊόντων είναι η αγάπη προς τα ζώα. Η ολική χορτοφαγία (ή αλλιώς Βιγκανισμός) είναι, λοιπόν, μία φιλοσοφία κι ένας τρόπος ζωής που αποσκοπούν στον αποκλεισμό – στο μέτρο του δυνατού και εφικτού – κάθε μορφής εκμετάλλευσης και κακοποίησης των ζώων για την παραγωγή φαγητού, ρουχισμού ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο. Κατ’ επέκταση η φιλοσοφία αυτή προάγει την ανάπτυξη και χρήση εναλλακτικών προϊόντων χωρίς ζωικά συστατικά, προς όφελος των ανθρώπων, των ζώων και του περιβάλλοντος. Διατροφικά, υποδηλώνει μία πρακτική αποκλεισμού όλων των προϊόντων που προέρχονται εξ’ ολοκλήρου (κρέας) ή εν μέρει (γαλακτοκομικά / αυγά) από τα ζώα.
Είναι, λοιπόν, η απειλή προ των πυλών για την παραδοσιακή κτηνοτροφία; Έρχεται κρίση στη μεταποίηση προϊόντων ζωϊκής προέλευσης; Ή μήπως είναι μια καινούρια ευκαιρία για περαιτέρω ανάπτυξη των «παραδοσιακών» προϊόντων, με τέτοιο τρόπο ώστε να ταιριάζουν στα κριτήρια του νέου τρόπου ζωής;
Στο χημείο μας δεχόμαστε πληθώρα προϊόντων τα οποία και πιστοποιούνται για τον vegan χαρακτήρα τους. Αυτό περιλαμβάνει έλεγχο για την ύπαρξη ή όχι κάθε είδους κρέατος, χοιρινού, πρόβειου, αίγιου, βοδινού και άλλων (5). Αφού ολοκληρώνεται ο έλεγχος, τότε δίνεται και η σχετική πιστοποίηση ότι το προϊόν είναι ελεύθερο από ζωικά προϊόντα. Έτσι μπορεί ένα τρόφιμο το οποίο ποτέ δεν είχε σχέση με το κρέας ή τα ζωικά προϊόντα να οπλιστεί με την σφραγίδα vegan στην ετικέτα του. Άλλα προϊόντα όπως οπωρολαχανικά και προϊόντα καθαρά φυτικής καλλιέργειας μεταποιούνται με ειδικές συνταγές που έχουν αναπτυχθεί από εμάς ώστε να μην “νοθευτούν” με κανένα ζωικό υποπροϊόν. Έτσι, δεν μιλάμε απλά για υποκατάστατα κρέατος και γάλακτος αλλά για μια πληρθώρα παραδοσιακών προϊόντων τα οποία αναγνωρίζονται επίσημα για αυτό που ήτανε πάντα, δηλαδή ολικώς χορτοφαγικά ή vegan.
Η σύγχρονη απάντηση στο πρόβλημα αυτό είναι η “Cruelty free” ζωική παραγωγή, η οποία ακολουθεί τους κανόνες της φύσης και δε σκοπεύει στην εκμετάλλευση των ζώων. Αυτή δε θανατώνει νεαρά ζώα, δε στερεί το γάλα των νεογνών. Αυτή δηλαδή η πατροπαράδοτη και όχι βιομηχανοποιημένη κτηνοτροφία δεν έχει τίποτα να φοβηθεί από υστερικές κραυγές ακτιβιστών. Αυτό που λείπει είναι το ίδιο που έλειπε πάντα, δηλαδή η ομόνοια, η συμπόρευση, η ομαδικότητα, και το πνεύμα του συνεταιρισμού. Μία κοινή ταμπέλα και ένα κοινό marketing με στρατηγική την επικοινωνία της αγάπης τους προς το ζώο, όπως πολύ πετυχημένα κάνουν οργανώσεις “Humane” και “Cruelty free”, χωρίς να προσπαθούν να κοροϊδέψουν αυτούς που επιλέγουν έναν νέο τρόπο ζωής(6).
Παραπομπές:
1. http://www.insider.gr/epiheiriseis/emporio/78398/sto-1-dis-eyro-o-tziros-toy-gyroy
2. https://www.baumwhiteman.com/trend-reports
3. http://www.dairynews.gr/2018/07/27/φυτικά-γάλατα-φυτικά-είναι-γάλατα/
4. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/17/1503/4987029
5. https://www.scienceshop.gr/index_analysis.php?cat=food
6. https://certifiedhumane.org/
