«Η ανθρώπινη εφευρετικότητα ποτέ δε θα γεννήσει κάτι πιο όμορφο, πιο απλό και ακριβές από τη φύση, γιατί στα πλάσματά της τίποτα δε λείπει και τίποτα δεν είναι περιττό» είπε κάποτε ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Και πραγματικά κανείς δε γνωρίζει καλύτερα την αξία αυτού του αποφθέγματος από τους ίδιους τους Στερεοελλαδίτες μελισσοκόμους. Διότι σεβόμενοι απόλυτα τον απέριττο και αριστοτεχνικά πλασμένο κόσμο των μελισσών, έχουν καταφέρει με τη μακρά αφοσίωση και επιμονή τους να παράξουν μερικούς από τους σπανιότερους γαστρονομικούς «θησαυρούς» της ελληνικής φύσης.
Από τον εθνικό δρυμό της Οίτης μέχρι και τα δάση καστανιάς της Νοτίου Ευβοίας, αλλά και από τα βουνά των Αγράφων μέχρι και τις πλαγιές του Κιθαιρώνα, η Στερεά Ελλάδα έχει να αναδείξει εξαιρετική βιοποικιλότητα, παρέχοντας τις μικροκλιματικές και εδαφικές προϋποθέσεις για την παραγωγή πολυάριθμων ποικιλιών μελιών, ορισμένες μάλιστα από τις οποίες είναι εξαιρετικά σπάνιες. Περισσότεροι από 2.600 ντόπιοι μελισσοκόμοι με περισσότερα από 200.000 μελισσοσμήνη εδρεύουν και δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη τη Στερεά Ελλάδα, μεταφέροντας μεθοδικά τις κυψέλες τους από άκρη σε άκρη της Περιφέρειας, προκειμένου να εξασφαλίσουν την ιδανική τοποθεσία και τις βέλτιστες μικροκλιματικές συνθήκες κάτω από τις οποίες η φύση θα μπορέσει να δώσει πραγματικά τον καλύτερό της εαυτό.
Οι Μελισσόκηποι της Φθιώτιδας
Τα βουνά της Φθιώτιδας είναι γεμάτα ομορφιές αλλά και μύθους με τον Ηρακλή, αλλά και με νεραίδες. Με δυο λόγια «στάζουν μέλι»… Η βιοποικιλότητα μοναδική και ζηλευτή. Η Οίτη, είναι εθνικός δρυμός, με ενδημικά φυτά, βοτάνια, σπάνια λουλούδια, τεράστια ελατοδάση και πολλά νερά. Βουνά και κάμποι της Φθιώτιδας είναι ιδεατά για τη μελισσοκομία. Τα μελισσοσμήνη υπολογίζονται σε 70.000 και οι επαγγελματίες μελισσοκόμοι στους 900. Το μέλι έχει να μας διηγηθεί τη δική του ιστορία από τη μυθολογία ακόμα αφού η αμβροσία, αποτελούσε τροφή των Ολύμπιων Θεών. Ο Ιπποκράτης αναγνωρίζοντας τη θρεπτική αξία, το χορηγούσε σαν φάρμακο. Η παλέτα του μελιού πλούσια αφού στην Ελλάδα παράγονται τόσα πολλά και διαφορετικά είδη. Η μελισσοκομία είναι τέχνη και θέλει αγάπη, φροντίδα και προσήλωση για να είναι οι μέλισσες ευχαριστημένες. και να μας χαρίσουν τα καλύτερα.
Ντόπιοι μελισσοκόμοι αναφέρουν χαρακτηριστικά «οι μέλισσες και η βασίλισσά τους είναι ένας υπεροργανισμός, που μπορεί εάν τον φροντίζεις και τον βοηθάς στο έργο του, προσφέροντας πλούσιους μελισσόκηπους να συνεργαστούν αρμονικά και να μας χαρίσουν τα καλύτερα..». Οι μελισσοκόμοι ζουν σαν νομάδες, αφού μετακινούν τις κυψέλες τους επιλέγοντας μελισσόκηπους για να είναι το μέλι τους εκλεκτό. Η διαδικασία από τον τρυγητό του μελιού μέχρι την τυποποίηση είναι χειροποίητη με ελάχιστες παρεμβάσεις της τεχνολογίας.
Η ποιότητα του μελιού εξασφαλίζεται με συχνές αναλύσεις. Το σημαντικότερο είδος μελιού είναι ελάτης που συλλέγεται τους καλοκαιρινούς μήνες από τα παρθένα ελατοδάση και είναι υψηλής θρεπτικής αξίας χωρίς να κρυσταλλώνει. Το μέλι ερείκης και άγριας βελανιδιάς που συλλέγεται το φθινόπωρο, ανήκει στο φαρμακείο της φύσης. Το μέλι δρυός προέρχεται από τα πυκνόφυτα δάση δρυός της Δυτικής Φθιώτιδας. Κύρια χαρακτηριστικά του το σκούρο χρώμα και η ρωμαλέα γεύση του. Είναι σπάνια ποικιλία με πολύ περιορισμένη παραγωγή. Το μέλι πεύκης συλλέγεται το καλοκαίρι από τις δασωμένες πλαγιές και έχει ιδιαίτερο άρωμα και χρώμα. Η κοιλάδα του Σπερχειού είναι σπουδαίος μελισσόκηπος και το μέλι που παίρνουμε λυγαριάς και ανθέων απίθανο. Το θυμαρίσιο μέλι είναι εκλεκτό από μυστικούς θυμαρόκηπους. Το μέλι πολύκομπου εξιτάρει αφού είναι σπανιότατο και πλουσιότερο σε ένζυμα.
Μάλιστα, πολλοί μελισσοκόμοι της Οίτης είναι εξειδικευμένοι στη βασιλισσοτροφία. Ο βασιλικός πολτός σταγόνες χρυσού, που κρύβει το μυστικό της ευζωίας και της μακροβιότητας. Εμείς, σας συστήνουμε μια από τις βασίλισσες, είναι αγέρωχη της Κεκρόπιας φυλής, χτίζει κεριά στο ενδιάμεσο των κηρηθρών, ο γόνος ξεκινά νωρίς την άνοιξη και αναπτύσσει εκρηκτικά μεγάλες κοινωνίες είναι εξαιρετικά οικονόμα και βουνίσια…
Η Θαυμαστή Βιοποικιλότητα της Εύβοιας
Η μελισσοκομία είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη και συνυφασμένη με τη γαστρονομική κληρονομιά της Εύβοιας, αφού η πλούσια βλάστηση, η ανθοφορία αρωματικών φυτών, βοτάνων και η εξαιρετική βιοποικιλότητα είναι αρωγοί στην παραγωγή μελιού άριστης ποιότητας. Τα μελισσοσμήνη υπολογίζονται σε 70.000 με 80.000 και οι μελισσοκόμοι στους 700. Οι περισσότεροι μελισσοκόμοι έχουν τη φιλοσοφία της οργανικής μελισσοκομίας και παράγουν ακατέργαστα φυσικά προϊόντα που μας χαρίζουν οι μέλισσες, διατηρώντας τα ιδιαίτερα οργανοληπτικά και υγιεινά γνωρίσματά τους.
Το Μαγιάτικο μέλι ανθέων και άγριων βοτανιών «τρυγιέται» στο τέλος της άνοιξης και είναι το θαύμα της ελληνικής φύσης. Το χρώμα του λαμπερό, το άρωμα ευγενές και πλούσιο, η γεύση του μεστή, με ένα
πολυφλώρα μπουκέτο γεμάτο υγεία και ευζωία, αφού είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία. Στις παραθαλάσσιες περιοχές της Εύβοιας, μέχρι μέσα Ιουλίου «τρυγιέται» θυμαρίσιο μέλι, εξαιρετικής ποιότητας με χρώμα λαμπερό. Το μέλι περίφημο, γνωστό διεθνώς για την αξεπέραστη γεύση του, το πλούσιο άρωμά του και τις ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία μας. Προσφέρεται χωρίς καμία επεξεργασία, όπως και οι άλλοι τύποι μελιού.
Στο μνημειακό Καστανόλογγο, το δάσος με τις υπεραιωνόβιες καστανιές, την πορφυρά ερείκη, τις άγριες λεβάντες και τα χιλιάδες βοτάνια «γεννιέται» το Κισσούρι, η κορωνίδα των μελιών της Καρυστίας. Το χρώμα του βαθύ κοκκινόχαλκο με ιδιαίτερη γεύση και άρωμα. Είναι δυσεύρετο, ένα φάρμακο από τη φύση, λόγω των βιταμινών Β, των αμινοξέων, των ενζύμων, των μετάλλων και των πρωτεϊνών του. Είναι δυνατό αφού είναι το μέλι του φθινοπώρου, που ετοιμάζεται από τις μέλισσες για να συντηρηθούν το χειμώνα. Το μέλι ερείκης και το μέλι κουμαριάς από τα τεράστια κουμαροδάση δίπλα στα Δρακόσπιτα, στην Καρυστία, είναι εξαιρετικής ποιότητας με ιδιαιτέρα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και εξειδικευμένα ευεργετήματα για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Στη Β. Εύβοια με τα πευκοδάση, το μέλι πεύκου είναι θαυμαστό, πλούσιο σε ιχνοστοιχεία, μεστό σώμα και ιδιαίτερη μεταλλική επίγευση. Στην ευρύτερη περιοχή της Ιστιαίας, η έκπληξη έρχεται από το μέλι γλυκάνισου και το μέλι αγριοβελανιδιάς, που είναι εξαιρετικά σπάνια, με μεγιστοποιημένη αντιοξειδωτική δράση. Το μέλι ελάτης είναι στα καλύτερά του, αφού έχει απίθανη γεύση και αυξημένα υγιεινά χαρακτηριστικά. Οι διάφοροι τύποι μελιού της Εύβοιας είναι πολυβραβευμένοι σε
διεθνείς διαγωνισμούς και η καριέρα τους ζηλευτή, στη διεθνή γαστρονομική σκηνή. Πρωτοπόροι μελισσοκόμοι δημιουργούν και θεραπευτικά προϊόντα, μετά από μακρόχρονη έρευνα με στόχο την πρόληψη και την ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού μας. Η παραγωγή καλλυντικών από μέλι και τα υποπροϊόντα του, βοηθούν στη διατήρηση της ομορφιάς, με τη σοφία της φύσης. Στην σκιά των πελώριων πεύκων της Β. Εύβοιας και στα ξέφωτα του δάσους της Κεντρικής Εύβοιας, ο επισκέπτης μπορεί να διακρίνει κυψέλες πολύχρωμες και αφοσιωμένους μελισσοκόμους να τις φροντίζουν.
Οι Εκπληκτικές Αντιθέσεις της Βοιωτίας
Η Βοιωτία είναι αναμφισβήτητα η περιοχή των αντιθέσεων και των εκπλήξεων. Από τη μια πλευρά δεσπόζουν οι επιβλητικοί ορεινοί όγκοι του Ελικώνα και του Παρνασσού και από την άλλη πλευρά απλώνονται γαλήνια τα παράλια του Κορινθιακού κόλπου. Σε όλες αυτές τις περιοχές αλλά και στις ενδιάμεσές τους απέραντες κοιλάδες της Βοιωτίας οι ντόπιοι μελισσοκόμοι πραγματοποιούν τα «θαύματά» τους. Στη Βοιωτία εκτιμάται ότι δραστηριοποιούνται συνολικά πάνω από 560 μελισσοκόμοι με 30.000 μελισσοσμήνη.
Στην παραθαλάσσια ζώνη του Κορινθιακού κόλπου και σε υψόμετρο από 0 έως και 300 μέτρα οι μελισσοκόμοι τοποθετούν τις κυψέλες τους, εκμεταλλευόμενοι την πλούσια βλάστηση κυρίως σε θυμάρι. Άλλωστε το θυμαρίσιο μέλι της περιοχής ήταν από αρχαιοτάτων χρόνων ονομαστό για την εξαιρετική του ποιότητα και την οργανοληπτική υπεροχή του. Το θυμαρίσιο μέλι τρυγιέται κυρίως τον Ιούλιο. Εξίσου εξαιρετικό, όμως, είναι και το μέλι ελάτης προερχόμενο κυρίως από τα ελατοδάση του Ελικώνα και το οποίο τρυγιέται κυρίως τον Ιούνιο. Ο κάμπος των Θηβών αλλά και η πεδιάδα της Κωπαίδας με τις λυγαριές, τα θυμάρια, τις αγριοβαμβακιές, το τριφύλλι αλλά και εκατοντάδες άλλα είδη χαμηλής βλάστησης προσφέρονται για την παραγωγή υπέροχων ανθόμελων. Παλαιότερα στην ευρύτερη περιοχή κυριαρχούσε το βαμβακόμελο λόγω της κύριας καλλιέργειας βαμβακιού, αλλά ακόμα και σήμερα το βαμβάκι εξακολουθεί να είναι ένα από τα κύρια συστατικά των ανθόμελων της ευρύτερης περιοχής.
Τα πλούσια ελατοδάση της Φωκίδας
Η Φωκίδα ενδείκνυται για τη μελισσοκομία και οι αποδόσεις άριστες. Περίπου 200 μελισσοκόμοι με 15.000 μελισσοσμήνη εδρεύουν στην περιοχή. Τα πυκνά ελατοδάση του ορεινού όγκου του Παρνασσού, της Γκιώνας και των Βαρδουσίων, με την πλούσια χλωρίδα, τα βοτάνια και τα σπάνια αγριολούλουδα δίνουν εξαιρετικό βιολογικό μέλι ελάτης. Σε σημεία που τα δάση ελάτης συναντούν τους θυμαρότοπους, αν οι καιρικές συνθήκες ευνοούν, παράγεται το σπάνιο μέλι ελάτης με θυμάρι και αγριολούλουδα. Το μέλι αυτό είναι παχύρευστο, έχει χρώμα κεχριμπαρένιο, με χρυσοκίτρινες αποχρώσεις και άρωμα ξύλου. Η χαμηλή περιεκτικότητά του σε HMF, που είναι δείκτης υψίστης ποιότητας του μελιού μαρτυρά, ότι πρόκειται για σπάνιο προϊόν με αναλλοίωτα όλα τα ποιοτικά και θρεπτικά συστατικά του. Είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία, κάλιο, μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο.
Το όρος Γκιώνα και η παραλιακή ζώνη από Ιτέα, Γαλαξίδι μέχρι Ευπάλιο ανήκουν στο ευρωπαϊκό οικολογικό δίκτυο περιοχών Natura 2000, οπότε μέσα στο πεδίο κίνησης των μελισσών, δεν υπάρχουν καλλιεργήσιμες εκτάσεις άρα ελαχιστοποιείται η πιθανότητα πρόσβασής τους σε φυτοφάρμακα. Κάποιοι μελισσοκόμοι της περιοχής έχουν τα μελισσοκομεία τους ανάμεσα στις ψηλές κορυφές της Γκιώνας σε ύψος 2.508 μέτρων. Το μέλι που παράγεται είναι βιολογικό ελάτης και περιέχει πάνω από 90 άγρια βότανα. Ένα μέλι κυριολεκτικά από το φαρμακείο της φύσης. Επίσης στην περιοχή παράγονται και άλλα προϊόντα της μέλισσας όπως γύρη, πρόπολη, βασιλικός πολτός αλλά και κερί.
Η «Ανέγγιχτη» Ευρυτανία
Το μέλι ελάτης ανήκει στην ανώτερη κατηγορία ποιοτικών μελιών. H Ευρυτανία άλλωστε έχει τα υψηλότερα ποσοστά καθαρότητας στην ατμόσφαιρα και στο περιβάλλον σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα μοναδικά δάση της και η πλούσια βιοποικιλότητα τους χαρίζουν μοναδικά ποιοτικά στοιχεία στο μέλι.
Οι Ευρυτάνες μελισσοκόμοι γνωρίζουν ότι τα δασικά οικοσυστήματα είναι εξαιρετικά ευαίσθητα και ασκούν την μελισσοκομία σε αρμονική συνύπαρξη με τη φύση, χωρίς να διαταράξουν την ισορροπία της.
Άλλωστε μέσα από την ορθή διαχείριση του περιβάλλοντος, τα οφέλη είναι πολλαπλά για όλους. Σε έρευνα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου βρέθηκε πως το ελληνικό μέλι ελάτης και βελανιδιάς έχουν την μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση σε διεθνές επίπεδο Το μέλι ελάτης είναι η κυριότερη ποικιλία μελιού των Αγράφων και της Ευρυτανίας.
Τα μελισσοκομεία βρίσκονται στα ορεινά, σε αυτοφυή βλάστηση από πυκνά δάση. Ο τρύγος γίνεται από Ιούνιο – Ιούλιο. Το μέλι έχει εκλεπτυσμένη γεύση, χαρακτηριστική εμφάνιση και πανδαισία αρωμάτων.
Η ιδιότητα να μην κρυσταλλώνει το κάνει ξεχωριστό.
Το μέλι ελάτης, όπως και του πεύκου ανήκει στην κατηγόρια των μελιτωμάτων και συλλέγεται από κοκκοειδή, με σημαντικότερο το κοκκοειδές Phemicryphus και αφίδες που παρασιτούν στα Ευρυτανικά έλατα και παράγουν μελιτώδεις εκκρίσεις εκμεταλλεύσιμες από τις μέλισσες. Το μέλι δάσους, είναι ένα εξαιρετικό φυσικό μείγμα μελιού που προέρχεται από μια ευρεία ποικιλία δέντρων τωνδασών. Είναι ένα δώρο της φύσης υψηλής διατροφικής αξίας. Το μέλι βελανιδιάς έχει πολύ σκούρο χρώμα και οι μελισσοκόμοι, το ονοματίζουν «μελούρα». Η ρευστότητά του είναι μέτρια προς υψηλή και έχει αρκετές βιολογικές δράσεις. Η διάρκεια συλλογής ξεκινά από τον Ιούνιο με μελιτώδεις εκκρίσεις των φύλλων της βελανιδιάς και μπορεί να φτάσει μέχρι το τέλος Αυγούστου. Στην αγορά διατίθεται χωρίς καμία επεξεργασία, άθερμο. Το μέλι καστανιάς είναι πολύ περιορισμένης παραγωγής, εξαιρετικής ποιότητας με έντονο άρωμα και υπόπικρη γεύση. Είναι ίσως το πιο πλούσιο σε ιχνοστοιχεία όπως κάλιο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, βάριο καθώς και σε φρουκτόζη και τανίνες. Στο μέλι αυτό εντοπίζεται μεγάλη περιεκτικότητα γυρεόκοκκων που το καθιστά φάρμακο της φύσης.
Πολλά και θαυμαστά στιγμιότυπα της γαστρονομικής μας κληρονομιάς αναδύονται μέσα από αυτό το οδοιπορικό στους Στερεοελλαδίτικους μελισσόκηπους. Πάνω από όλα, όμως, διακρίνεται η εξαιρετική ευλάβεια με την οποία οι Στερεοελλαδίτες μελισσοκόμοι χειρίζονται την εύθραυστη κοινωνία των μελισσών, διαφυλάττοντας το γαστρονομικό αυτό θησαυρό. Ένα θησαυρό τον οποίο γευσιγνώστες αλλά και απλοί καταναλωτές από ολόκληρο τον κόσμο είχαν αλλά και θα έχουν την ευκαιρία να απολαμβάνουν χάρη στην αφοσίωση των Στερεοελλαδιτών παραγωγών.
